ZSS Mrągowo

Opracowała: Krystyna Janus (Instruktor Ekozespołu, nauczyciel Zespołu Szkół Specjalnych w Mrągowie)

SPIS TREŚCI

WSTĘP

I. EDUKACJA EKOLOGICZNA W POSTAWIE PROGRAMOWEJ

II. CELE EDUKACYJNE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA EKOLOGICZNEGO

III. MATERIAŁ NAUCZANIA PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

V. METODY l TECHNIKI PRACY Z UCZNIAMI

VI. PROPOZYCJE METOD OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

VII. ZAŁĄCZNIKI

WSTĘP

„Ekologia i ochrona środowiska to (...) nie tylko wielki przemysł, kopalnie i huty.

To także Twoje i moje codzienne gesty, to Twoja i moja kuchnia, łazienka, garaż, ogród.

To wybór przez Ciebie i przeze mnie środków komunikacji,

sposobu spędzania wolnego czasu i taka ochrona środowiska zaczyna się najbliżej: w tym pokoju, mieszkaniu, domu.”

Eryk Mistewicz

Program edukacji ekologicznej przeznaczony jest do realizacji w gimnazjum dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, III etap edukacyjny (klasy I-III)
i zgodny jest z Podstawą programową wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458). Umożliwia on realizację ogólnopolskiego projektu „Program Ekozespołów, czyli kampania ekologicznego stylu życia Razem chronimy Ziemię” koordynowanego przez Fundację GAP Polska (Plan Globalnego Działania na rzecz Ziemi).

Niniejszy program jest propozycją realizacji edukacji ekologicznej na zajęciach pozalekcyjnych np. koła ekologicznego lub jako oddzielna jednostka lekcyjna czy też jej fragment np. na przedmiotach przyrodniczych w ciągu trzech lat nauki w gimnazjum. Program jest otwarty i każdy nauczyciel w trakcie jego realizacji może go uzupełniać, modyfikować do potrzeb i możliwości swojej szkoły. Umożliwia to dostosowywanie go do możliwości percepcyjnych ucznia, do jego indywidualnego tempa pracy, rozwoju i stopnia przyswajania wiadomości i umiejętności. Program ten jest podstawą do opracowania rocznego planu realizacji Programu Ekozespołów w szkole (załącznik 1). Realizatorzy Programu Ekozespołów powinni współpracować z nauczycielami innych przedmiotów, aby zapewnić uczniom wszechstronny rozwój. Ponadto program umożliwia kształcenie umiejętności opisanych w standardach egzaminacyjnych. Powstał on na podstawie doświadczeń w pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Program zawiera: cele edukacyjne kształcenia i wychowania, materiał nauczania, procedury osiągania celów, metody i techniki pracy z uczniami, propozycje metod oceny osiągnięć ucznia.

Celem programu jest wprowadzenie trwałych nawyków w życiu codziennym uczniów prowadzących do ochrony środowiska przyrodniczego. Program skupia się na działaniach możliwych do przeprowadzenia w gospodarstwie domowym mających na celu:

ü zmniejszenie wytwarzania odpadów i marnotrawstwa surowców

ü zmniejszenie zużycia energii i wody

ü zwiększenie udziału produktów rolnictwa ekologicznego w zakupach żywności

ü ekologiczne podróżowanie.

Program dotyczy działań w gospodarstwie domowym ucznia, szkole i środowisku lokalnym. Wszystkie oddziaływania gospodarstwa na środowisko podzielone zostały na pięć obszarów:

Bez wody nie ma życia
Energia dawniej i dziś
Rowerem na wycieczkę
Kupuj z głową
Nasze rady na odpady

Oprócz działań podejmowanych na rzecz środowiska uczniowie dokonują dwukrotnych pomiarów zużycia wody, energii i odpadów: na początku i na końcu programu. Ma to posłużyć racjonalnemu gospodarowaniu zasobami naturalnymi oraz pokazać ekologiczne efekty podejmowanych działań w postaci zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów, zmniejszenia marnotrawstwa wody i energii. Program jest realizowany przede wszystkim metodą projektów, która polega na tym, że uczniowie realizują określone działania przez dłuższy czas. W realizacji programu nauczyciel może wykorzystać materiały edukacyjne wydane przez Fundacje GAP Polska i Olsztyńskie Centrum Edukacji Ekologicznej przy Warmińsko - Mazurskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie:

ü Poradnik kampanii ekologicznych w szkole i społeczności lokalnej „Młodzi przyjaciele Ziemi”,

ü Tworzymy szkołę przyjazną środowisku

ü Raporty Programu Ekozespołów – przedstawiają one efekty działań szkół uczestniczących w Programie Ekozespołów

ü oraz z czasopism ekologicznych tj. „Aura”, „Zielona Liga”, „Przyroda Polska”, Ekoświat”.

powrót

I. EDUKACJA EKOLOGICZNA W POSTAWIE PROGRAMOWEJ

III ETAP EDUKACYJNY

Cele edukacyjne

1. Uświadamianie zagrożeń środowiska przyrodniczego, występujących w miejscu zamieszkania.

2. Budzenie szacunku do przyrody.

Zadania szkoły

1. Tworzenie warunków do poznawania współzależności między różnymi składnikami środowiska oraz rozumienia przyczyn i skutków ingerencji człowieka

w świat przyrody.

2. Kształtowanie proekologicznej motywacji uczniów.

Treści nauczania

1. Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferzei litosferze.

2. Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochrony.

3. Żywność - oddziaływanie produkcji żywności na środowisko.

4. Zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii; energetyka jądrowa - bezpieczeństwo i składowanie odpadów.

Osiągnięcia

1. Dostrzeganie, opisywanie i wyjaśnianie związków między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem i jego działalnością.

2. Krytyczna analiza relacji między działalnością człowieka a stanem środowiska.

3. Organizowanie działań służących poprawie stanu środowiska w najbliższym otoczeniu.

4. Podejmowanie działań ekologicznych w najbliższym otoczeniu i we własnym życiu.

5. Umiejętność przestrzegania zasad ładu i porządku w miejscach publicznych.

powrót

II. CELE EDUKACYJNE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA EKOLOGICZNEGO

Po zrealizowaniu niniejszego programu uczniowie powinni:

ü podejmować działania ekologiczne w najbliższym otoczeniu, szkole i swoich gospodarstwach domowych wykorzystując uzyskane wyniki i wnioski,

ü prezentować postawę człowieka odpowiedzialnego za przyrodę,świadomego faktu, że każde jego działanie w codziennym życiu ma wpływ na środowisko,

ü przekazywać wiadomości i umiejętności ekologicznego stylu życia ludziom z najbliższego otoczenia,

ü ciekawie i aktywnie spędzać wolny czas

ü dbać o własne zdrowie i zdrowie innych,

ü rozumieć celowość tworzenia parków narodowych, krajobrazowych, pomników przyrody

ü wymienić i rozpoznać niektóre gatunki roślin i zwierząt chronionych w Polsce,

ü proponować, prezentować i oceniać zachowanie w środowisku przyrodniczym, w tym na terenach chronionych,

ü omówić wpływ działalności człowieka (pozytywny i negatywny) na środowisko.

powrót

III. MATERIAŁ NAUCZANIA

L.p.	OBSZAR	TREŚCI	PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
2.	Energia dawniej i dziś	Energia świetlna dawniej i dziś.	· poznanie sposobów oświetlania i ogrzewania pomieszczeń
		Energooszczędne urządzenia elektryczne w naszych domach.	· pozna etykiety oszczędności urządzeń elektrycznych
		Obliczanie kosztów żarówki tradycyjnej i energooszczędnej.	· wykaże korzyści wynikające z używania żarówek energooszczędnych
		Sposoby oszczędzania energii elektrycznej w domu.	· opracuje dekalog oszczędzania energii, oraz znaczek przypominający o gaszeniu światła, · przeprowadzi pomiary zużycia energii w swoim domu, · obliczy zużycie energii w swoim domu w ciągu tygodnia,
		Sposoby oszczędzania energii cieplnej w pomieszczeniach.	· uszczelnia okna w domu i szkole
		Nieodnawialne źródła energii	· podaje przykłady nieodnawialnych źródeł energii
		Odnawialne źródła energii	· podaje przykłady odnawialnych źródeł energii
		Niekorzystne zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery: smog, efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, dziura ozonowa.	· podaje przykłady oznak zmian klimatu oraz różnych możliwości ograniczenia globalnego ocieplenia, · dostrzega znaczenie · czystego powietrza w życiu · roślin, zwierząt, ludzi · wymieni i scharakteryzuje · sposoby ochrony powietrza · przed zanieczyszczeniami

L.p.	OBSZAR	TREŚCI	PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
3.	Kupuj z głową	Co to znaczy zostać świadomym konsumentem?	· opracuje zasady „Zielonego Konsumenta” · potrafi dokonać świadomych, ekologicznych zakupów w sklepie
		Poznajemy znaki ekologiczne	· analizuje znaki ekologiczne zapamiętuje te, które oznaczają zdrową żywność
		Jesteś tym, co jesz.	· Zwraca większą uwagę na zdrowe odżywianie · zna konsekwencje niedoboru witamin i mikroelementów dla organizmu
		Poznawanie zasad zdrowego żywienia według piramidy zdrowia.	· zna zdrowego żywienia, częściej spożywa produkty zbożowe i strączkowe.
		Układanie jadłospisów.	· potrafi dobierać pokarmy według zasad zdrowego żywienia
		„ Powtórka z E” - poznanie rodzajów konserwantów w żywności.	· zwraca większa uwagę na datę przydatności do spożycia danego produktu, · analizuje skład produktu i wybiera ten bez konserwantów
		„Witaminy w doniczce”.	· samodzielne poszukuje wiadomości na temat wybranej rośliny i jej wartości odżywczych, · dzieli się wiedzą na temat wartości odżywczych wybranej rośliny
		Z własną torbą na zakupy.	· rozumie potrzebę robienia zakupów ze swoją torbą wielokrotnego użytku
		Wpływ naszej diety na zdrowie - poznanie ziół i roślin leczniczych	· poznaje zioła jako zdrowsze i tańsze zastępniki leków syntetycznych.

L.p.

OBSZAR

TREŚCI

PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

Nasze rady na

odpady

Jak i dlaczego segregować odpady?

· definiuje pojęcie odpady,

· wyróżnia rodzaje odpadów

· rozumie konieczność segregacji odpadów

· proponuje działania zachęcające do segregowania odpadów

Uczymy się segregować odpady -

urządzenie klasowego kącika segregacji

· wykonuje pojemniki na odpady

· segreguje odpady w klasie

Znaki recyklingu

· wyjaśnia pojęcie recykling

· analizuje znaki ekologiczne zapamiętuje te, które oznaczają recykling różnego rodzaju odpadów

Szkolna zbiórka makulatury.

· aktywnie uczestniczy w zbiórce makulatury

Zbieramy zużyte baterie.

· rozumie konieczność zbiórki zużytych baterii jako odpadu niebezpiecznego

„Co nam zagraża w domu?’

· zapoznanie z pojęciem odpadów toksycznych oraz sposobami postępowania z nimi

Nasze pomysły na wykorzystanie odpadów”

· szukanie rozwiązań na ponowne wykorzystanie zużytych przedmiotów w warunkach domowych

„Sprzątanie świata”

· aktywnie uczestniczy w akcji

· segreguje odpady

„Wiosenne Sprzątanie Warmii i Mazur”

· aktywnie uczestniczy w akcji

· segreguje odpady

Lokalizowanie w miejscu zamieszkania dzikich wysypisk śmieci.

· potrafi ocenić wpływ dzikich wysypisk śmieci na środowisko

Odpady w gospodarstwie domowym.

· oblicza ilość wytwarzanych odpadów w domu rodzinnym

· proponuje działania zmniejszające ilość wytwarzanych odpadów w domu

L.p.	OBSZAR	TREŚCI	PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
5.	Rowerem na wycieczkę	Rodzaje i środki transportu.	· zna rodzaje i środki transportu
		Wpływ środków transportu na środowisko	· scharakteryzuje zanieczyszczenia naturalne i przemysłowe, wie jak powstają
		Porosty jako wskaźnik zanieczyszczeń	· zna skład powietrza i określa jego cechy · dostrzega znaczenie czystego powietrza w życiu roślin, zwierząt, ludzi
		Planujemy wycieczkę rowerową.	· zaprojektuje pieszą lub rowerową wycieczkę dla swojej rodziny, klasy po najbliższej okolicy. · rozpoznaje niektóre gatunki roślin i zwierząt chronionych w Polsce na przykładzie Mazurskiego Parku Krajobrazowego · wie, jak zachować się na wycieczce , szczególnie na terenach prawnie chronionych
		Europejski Dzień bez Samochodu	· Aktywnie uczestniczy w zorganizowaniu i przeprowadzeniu lub w zaproponowanych działaniach z okazji Dnia bez Samochodu

powrót

IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Zadaniem nauczyciela jest przekazywanie uczniom wiedzy umożliwiającej im poznanie otaczającego świata, kształtowanie odpowiednich umiejętności i postaw oraz rozbudzanie ciekawości przyrodniczej. Osiąganie zamierzonych celów wymaga od nauczyciela stosowania różnych metod, form i środków dydaktycznych aktywizujących pracę ucznia. Różnorodne środki dydaktyczne: filmy, foliogramy, mapy, komputerowe programy edukacyjne, rzutnik multimedialny, komputer aparat fotograficzny, czasopisma ekologiczne, książki i słowniki o tematyce przyrodniczej itp., wspomagają osiąganie celów jednak nieocenioną pomocą dydaktyczną są zajęcia terenowe, które stwarzają możliwość bliskiego kontaktu z przyrodą. Poprzez bezpośrednią obserwację uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną zrozumieją zależności panujące w świecie przyrody oraz negatywne skutki działalności człowieka.

SZCZEGÓŁOWE PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

OBSZAR I

Bez wody nie ma życia

ü Wykonywanie doświadczeń z oczyszczaniem wody, wykonanie filtra

ü Opracowanie i analiza schematu krążenia wody w przyrodzie.

ü Wykonanie gazetki szkolnej „Krążenie wody w przyrodzie”

ü Wycieczka nad jezioro – przeprowadzenie pomiarów pH, temperatury,

przeźroczystości, oceny zapachu wody; pobieranie prób wody, określanie czystości wody na podstawie występowania określonych gatunków bezkręgowców wodnych.

ü Wykonanie gazetki szkolnej pt. Źródła zanieczyszczeń wody”

ü Obserwacja kropli wody z różnych źródeł: z kranu, stawu, rzeki, jeziora.

ü Badanie cech wody pitnej, takich jak: zapach, pH, barwa, smak, twardość.

ü Opracowanie sposobów gospodarowania wodą w domu, wykonanie ulotek i naklejek przypominających o oszczędzaniu wody

ü Przeprowadzenie dwukrotnych pomiarów zużycia wody w swoim gospodarstwie domowym. Zapisywanie pomiarów w karcie badawczej zużycia wody.

ü Wykonanie analizy porównawczej wyników pomiarów zużycia wody wszystkich uczestników Programu

ü Wykonanie gazetki tematycznej pt. „Sposoby oszczędzania wody w domu, w szkole”

ü Zaplanowanie i zorganizowanie w szkole i środowisku lokalnym kampanii „Dzień Wody” – 22 marca

Adresy stron internetowych pomocnych w realizacji Obszaru Bez wody nie ma życia

www.fundacjaarka.pl/akcja/dzien_wody/

www.wodapitna.pl

www.eko.org.pl/kropla

www.ekoswiat.com.pl

www.proekologia.pl

OBSZAR II

Energia dawniej i dziś

ü Obserwacja wyposażenia gospodarstwa domowego i wskazanie urządzeń energooszczędnych.

ü Wyszukiwanie etykiet energetycznych produktów, które funkcjonują w domu;

ü sprawdzenie, do której klasy energetycznej są zaliczane.

ü Wycieczka do sklepu z urządzeniami gospodarstwa domowego, analizowanie etykiet energooszczędnych urządzeń

ü Projektowanie własnej etykiety energetycznej.

ü Prowadzenie pomiarów zużycia energii w swoim gospodarstwie domowym przez tydzień. Zapisywanie pomiarów w karcie badawczej zużycia energii.

ü Opracowanie zasad poszanowania energii elektrycznej i cieplnej w domu, wykonanie ulotek i naklejek przypominających o oszczędzaniu energii.

ü Wykonanie gazetek szkolnych pt. „Energia świetlna dawniej i dziś” oraz „Rodzaje energii”

ü Wyszukiwanie w Internecie informacji na temat zapobiegania zmianom klimatu.

ü Opracowanie listy działań ograniczających zmiany klimatu.

ü Zaprojektowanie i wykonanie posteru na temat skutków zanieczyszczeń atmosfery

ü Zorganizowanie w szkole kampanii nt. „Nie trujcie” oraz „Dzień Czystego Powietrza”

Adresy stron internetowych pomocnych w realizacji Obszaru Energia dawniej i dziś

www.wwf.pl/projekty/klimat_energia.php

www.ziemia.org/jakmozeszpomoc.php

OBSZAR III

Kupuj z głową

ü Analiza kupowanej przez rodziców żywności - skąd pochodzi i jaki ma to wpływna środowisko.

ü Wykonanie gazetki „Zielone znaki, czyli jak wybrać produkty przyjazne środowisku”.

ü Poznanie składu różnych herbatek ziołowych dostępnych w aptekach.

ü Sporządzenie w swoim domu listy produktów, które mogą być niebezpieczne dla człowieka i środowiska oraz zaproponowanie produktów alternatywnych, przyjaznych dla środowiska.

ü Wycieczka do sklepu spożywczego, analizowanie składu produktów oraz ich przydatności do spożycia

ü Wykonanie gazetki szkolnej z okazji Światowego Dnia Konsumenta

ü Szycie toreb płóciennych przez rodziców

ü Zorganizowanie szkolnego konkursu pt. „Witaminy w doniczce”

Adresy stron internetowych pomocnych w realizacji Obszaru Kupuj z głową

www.zieloneznaki.pl

www.mlodykonsument.pl

www.e-konsument.pl

www.federacja-konsumentow.org.pl

www.rolnictwoekologiczne.org.pl

www.ekoland.org.pl

www.proekologia.pl

www.ekoedukacja.pl

OBSZAR IV

Nasze rady na odpady

ü Wycieczka na składowisko odpadów komunalnych.

ü Zajęcia w terenie - lokalizowanie „dzikich” wysypisk śmieci, umieszczenie wysypisk na mapce

ü Zorganizowanie klasowego kącika segregacji odpadów.

ü Wykonanie gazetki szkolnej pt. „Znaki recyklingu”.

ü Udział w akcji Sprzątania Świata oraz w Wiosennym Sprzątaniu Warmii i Mazur

ü Wykonanie plakatów (posterów), ulotek zachęcających do udziału w selektywnej zbiórce odpadów „Segregacja odpadów”

ü Analiza udziału gospodarstwa domowego w wytwarzaniu odpadów oraz znajdowanie

ü sposobu zmniejszenia ich ilości.

ü Zorganizowanie szkolnej zbiórki makulatury i baterii.

ü Zorganizowanie szkolnego konkursu pt. „Coś z niczego”

ü Zrobienie listy odpadów niebezpiecznych w domu i opracowanie zasad postępowania z nimi.

Adresy stron internetowych pomocnych w realizacji Obszaru Nasze rady na odpady

www.odpady.org.pl

www.recykling.pl

www.segregacjaodpadów.eco.pl/

www.eko.org.pl/kropla

www.edukacja.ekoprojekty.pl

www.ekoedukacja.pl

OBSZAR V

Rowerem na wycieczkę

ü Zajęcia w terenie – prowadzenie badań natężenia ruchu samochodowego wpobliżu szkoły lub domu.

ü Wyszukiwanie informacji na temat porostów – jakie jest znaczenieporostów i dlaczego porosty są wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza związkami

siarki.

ü Zajęcia w terenie - określanie stopnia zanieczyszczenia powietrza na podstawieporostów występujących na drzewach - wykorzystanie skali porostowej.

ü Zaplanowanie pieszej lub rowerowej wycieczki po najbliższej okolicy dla swojejrodziny

ü Wyszukiwanie w Internecie informacji na temat kampanii „Europejski Dzień bez Samochodu”

ü Zaplanowanie i zorganizowanie w szkole i środowisku lokalnym kampanii „Dzień bez Samochodu”.

ü Zorganizowanie w szkole kampanii nt. „Obchody Święta Drzewa”

ü Wykonanie gazetki szkolnej pt. Rośliny i zwierzęta chronione w Polsce”

Adresy stron internetowych pomocnych w realizacji Obszaru Rowerem na wycieczkę

www.ziemia.org/jakmozeszpomoc.php

www.rowery.org.pl/rowery.htm

V. METODY l TECHNIKI PRACY Z UCZNIAMI

Na szczególną uwagę wśród grup metod pracy z uczniami zasługują metody aktywizujące, gdyż ułatwiają one proces uczenia się, czyniąc naukę bardziej urozmaiconą,
a przez to przyjemniejszą i łatwiejszą, ożywiają atmosferę w klasie . Metody aktywizujące
to grupa metod nauczania, które charakteryzuje to, że w procesie kształcenia aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela. Przyświeca temu chińskie przysłowie:

„ POWIEDZ, A ZAPOMNĘ
POKAŻ, A ZAPAMIĘTAM
POZWÓL WZIĄĆ UDZIAŁ, A ZROZUMIEM”

Pracując z uczniami ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi należy pamiętać, aby dostosować wybrane metody do indywidualnych możliwości uczniów.

Dywanik pomysłów.
Metoda poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną. Metoda ta służy prowadzeniu dyskusji w grupach nad postawionym problemem.
Metodę można zastosować wykorzystując sytuacje z życia codziennego,

Metoda rankingu.
Metoda polega na dokonywaniu subiektywnych wyborów. Kształtowaniu umiejętności wartościowania i wyrabiania własnych opinii na temat pojawiających się propozycji i jednocześnie ponoszenia odpowiedzialności za podjęte decyzje.
Metodę można zastosować dając możliwość dzieciom wyboru problemów, najczęściej dotyczących typowych ich działań praktycznych z życia codziennego.

Poker kryterialny-Piotruś Kryterialny.
Metoda efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, rozwiązywania problemów w twórczy sposób.
Poker kryterialny można stosować na różne sposoby:
- jako wprowadzenie do tematu,
- jako ustalenie rangi kryteriów do określonych standardów,
- jako sposób utrwalania zdobytej wiedzy.
Metodę można zastosować w wersji uproszczonej, wykorzystać dwa, trzy elementy do wyboru podać koniecznie dzieciom przykład.

Pogadanka

Należy do metod dialogowych i polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, przy czym nauczyciel jest w tej rozmowie osobą kierującą. Nauczyciel stawia uczniom kolejne pytania, na które otrzymuje od nich odpowiedzi.

Wyróżnia się następujące rodzaje pogadanek:

wstępną
informacyjną
utrwalającą
kontrolną.
przedstawiająca nowe wiadomości.

Portfolio

Metoda ta polega na tworzeniu teczki dokumentującej pracę uczniów na dany temat mogą to być najprzeróżniejsze dokumenty: schematy, artykuły, fotografie, notatki itp.
Do realizacji zadania metodą portfolio należy włączyć rodziców. Kontakt nauczyciela
z rodzicami w tym wypadku ma duże znaczenie rodzice zapoznają się z pracą wykonywaną przez dzieci a jednocześnie będą czuć się współodpowiedzialnymi za proces ich edukacji.

Metaplan

Metoda dyskusji, która polega na tym, że w czasie debaty uczestnicy wspólnie tworzą plakat będący graficznym skrótem tej debaty. Dyskusję metodą metaplanu można przeprowadzić
w dużej grupie lub w małych zespołach.

Zasady tworzenia plakatu:

Pole plakatu podzielone musi być na obszary:

Jak jest? – umieszcza się na kartkach w kształcie koła opis aktualnego stanu

Jak powinno być? – umieszcza się w prostokącie informacje o stanie idealnym

Dlaczego nie jest tak, jak powinno być? – umieszcza się na kartkach w kształcie owalu informacje dotyczące przyczyn rozbieżności między stanem aktualnym a idealnym

Wnioski – umieszcza się na kartkach w kształcie prostokąta myśli, które powinny posłużyć jako bodziec do dalszego działania

Pracując z uczniem upośledzonym można uatrakcyjnić tę metodę stosując zamiast figur geometrycznych rysunek wiążący się z tematem debaty np. do debaty o zanieczyszczeniu atmosfery wykonać rysunek fabryki z trzema kominami (Jak jest? Jak powinno być? Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?) a w dymkach, które wydostają się z kominów umieścić argumenty. Wnioski można zapisać w drzewie umieszczonym obok fabryki.

Zalety metaplanu:

daje szerokie spojrzenie na problem
uczy współpracy
daje możliwość wypowiedzi każdemu członkowi grupy
przygotowuje do pracy badawczej
wzbudza zainteresowanie i zaangażowanie każdego członka grupy
uczy wnioskowania i zwięzłego formułowania myśli
„wymusza” czytanie ze zrozumieniem
kształci umiejętność analizy i porządkowania informacji
kształci dokładność i staranność
uczy planowania
uzupełnia wiadomości uczestników na zadany temat
zwiększa efektywność pracy
uczy odpowiedzialności
pozwala różnicować zadania dla grup
jako nowoczesna forma pracy budzi zainteresowanie

Projekt

Metoda ta polega na samodzielnym realizowaniu przez uczniów zadania przygotowanego przez nauczyciela na podstawie wcześniej ustalonych założeń.

Projekty dydaktyczne dzielą się na dwa rodzaje:

projekt badawczy, mający na celu rozwój wiedzy i umiejętności
projekt działania lokalnego – akcja w środowisku lokalnym.

Projekt jest przedsięwzięciem, które trwa dłuższy czas: od jednego do kilku tygodni, a nawet miesięcy, dlatego decyzję o jego wprowadzeniu należy podjąć odpowiednio wcześniej.

Pierwszym etapem projektu jest ustalenie celów i tematu. Nauczyciel ustala cele ogólne
i szczegółowe projektu, ustala temat projektu oraz wybiera treści i zagadnienia, jakie uczniowie powinni poznać. Temat powinien wynikać z dokumentów programowych, standardów wymagań, potrzeb i możliwości uczniów. Przed ustaleniem tematu należy także wziąć pod uwagę następujące kwestie:

Czy dane zagadnienie może zainteresować uczniów?
Czy uczniowie mogą mieć dostęp do źródeł informacji na dany temat?
Czy materiał, do którego dotrą uczniowie, da im możliwość samodzielnej pracy?

Ważną rolę w metodzie projektów spełnia instrukcja dla ucznia, która powinna być jasna
i czytelna dla każdego z uczniów. Instrukcję przygotowuje nauczyciel. Instrukcja powinna zawierać temat projektu, jego cele, zadania dla konkretnego ucznia lub grupy uczniów, wskazówki, źródła informacji, termin, sposób i czas prezentacji, terminy konsultacji, kryteria oceny pracy. Kryteria oceny pracy powinny dotyczyć zarówno prezentacji, jak i poszczególnych etapów pracy. Forma prezentacji projektów może być zadana przez nauczyciela.

Zalety metody projektów

Metoda ta kładzie nacisk na samodzielną pracę uczniów i uczy korzystania z różnych źródeł informacji. W pracy samodzielnej uczniowie uczą się odpowiedzialności, podejmowania decyzji, dokonywania samooceny. W pracy grupowej rozwijają się umiejętności podejmowania decyzji w grupie, rozwiązywania konfliktów, wyrażania własnych opinii, słuchania innych osób, poszukiwania kompromisów, dyskutowania, dokonywania oceny pracy swojej i innych. Taka metoda, w której uczeń uczy ucznia przynosi największe pojmowanie wiedzy i przyswojenie jej. Zatem przy realizacji zagadnienia metodą projektów więcej osiąga się od ucznia lub klasy niż tradycyjnym wykładem.

powrót

VI. PROPOZYCJE METOD OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Ocenianie osiągnięć uczniów polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu
i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności objętych realizowanym programem nauczania. Jednak w edukacji ekologicznej najważniejsza jest zmiana świadomości uczestników programu prowadząca do trwałych nawyków i zachowań ekologicznych w domu, szkole i środowisku lokalnym. Program jest przede wszystkim propozycją realizacji zajęć pozalekcyjnych, dlatego też nauczyciel powinien zwrócić szczególna uwagę na następujące działania uczniów:

ü Aktywność i zaangażowanie ucznia na zajęciach

ü Wypowiedzi ustne

ü Prowadzenie dokumentacji (teczki z materiałami edukacyjnymi)

ü Korzystanie z różnych źródeł informacji

ü Estetykę i pomysłowość prezentowania informacji

ü Udział w kampaniach, konkursach i projektach organizowanych w szkole i poza nią

ü Rzetelność i dokładność wypełniania kart badawczych i ankiet ekologicznych

powrót

VII. ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1

PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ PROGRAMU EKOZESPOŁÓW W ROKU SZKOLNYM 2006/2007

I Plan kampanii na temat ochrony i poszanowania wody

Temat: Nie ma życia bez wody

Cel ogólny:

Ø Poznanie korzyści dla środowiska wynikających z realizacji Programu Ekozespołów

Cele szczegółowe:

Uczeń:

Ø Dokonuje pomiarów zużycia energii, wody, wytwarzania odpadów w swoim gospodarstwie domowym;

Ø Angażuje rodziców i innych domowników w działania służące ochronie środowiska;

Ø Uzasadnia konieczność prowadzenia pomiarów zasobów naturalnych w celu ich racjonalnego użytkowania;

Ø Współpracuje w zespole

Zasięg oddziaływania:

Ø Gospodarstwo domowe

Ø Szkoła

Ø Środowisko lokalne

Adresaci: cała społeczność szkolna – nauczyciele, uczniowie i ich rodzice, społeczność lokalna

Osoby i instytucje wspierające działania:

Ø Instytucje: Starostwo Powiatowe w Mrągowie, Wydział Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Starostwa Powiatowego w Mrągowie, Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich w Giżycku, Olsztyński Centrum Edukacji Ekologicznej,

Ø Osoby: dyrektor szkoły, nauczyciele: zespołu edukacyjno – terapeutycznego i nauczania początkowego, nauczyciel informatyki

Harmonogram działań

Działania i sposób realizacji	Termin realizacji	Osoby zaangażowane w działania	Spodziewane wyniki
Dokumentujemy nasze działania	IX 2006 – V 2007	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu,	Uczniowie zakładają indywidualne teczki, w które wkładają wszystkie materiały uzyskane podczas pracy w Ekozespole.
Nauka odczytywania wodomierza oraz obliczania stanu wody.	IX 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu,	Uczniowie nauczą się odczytywać stan wodomierza i podejmą próbę obliczania stanu wody.
Sposoby oszczędzania wody. Wykonanie posteru.	IX 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie wykonają poster na zadany temat i umieszczą go na tablicy Ekozespołów.
Sposoby oszczędzania wody – opracowanie ulotek, powielenie ich i rozdanie uczniom, umieszczenie ulotek na korytarzu szkolnym do samodzielnego pobrania.	X 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie wyszukają informacje w Internecie na pożądany temat, skopiują je, opracują i powielą ulotki, umieszczą je na tablicy Ekozespołów. Wszystkie ulotki zostaną wzięte przez uczniów do domów.
Pomiar zużycia wody - wypełnianie kart badawczych i ich analiza	IX - X 2006 I – II 2007	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Po I pomiarze uczniowie dokonają analizy wyników pomiaru, następnie podejmą działania w swoich domach prowadzące do oszczędzania wody, energii i zmniejszenia wytwarzania odpadów. Analiza dokonana po II pomiarze wykaże oszczędności w korzystaniu z zasobów naturalnych.
Opracowanie graficzne wyników pomiaru zużycia wody, umieszczenie wyników na tablicy szkolnej	X 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie opracują wyniki na komputerze i wywiesza je na tablicy Ekozespołów
Źródła zanieczyszczenia wody – wykonanie posteru.	X 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Korzystając z różnych źródeł informacji (czasopisma ekologiczne, Internet…) uczniowie wykonają poster i umieszczą go na tablicy Ekozespołów.
Złożenie wniosków do Starostwa Powiatowego w Mrągowie oraz FOWJM w Giżycku o dofinansowanie działań Ekozespołu.	IX - X 2006	Opiekun Ekozespołu, dyrektor szkoły, FOWJM w Giżycku	Otrzymanie funduszy na realizację zamierzonych działań Ekozespołu.
Co żyje w wodzie? – wypełnianie kart pracy z programu „Obserwator Przyrody”, mikroskopowanie wody z Jeziora Czos.	X 2006	Opiekun Ekozespołu, rodzice	Uczniowie po obserwacji Jez. Czos wypełnią karty obserwacji.
Badanie wody Jeziora Czos – określanie pH	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie poznają sposoby badania oraz określania pH wody.
Sposoby uzdatniania wody do picia.	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie na podstawie literatury i pakietu edukacyjnego „Woda” poznają sposoby uzdatniania wody do picia.
„Jak woda trafia do naszego kranu?”	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie na podstawie pakietu edukacyjnego „Woda” poznają „drogę kropli wody”.
„Nie zanieczyszczaj wody” – wykonanie plakatów.	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie wykonają plakaty na komputerze z wykorzystaniem klipartów i umieszczą je na tablicy szkolnej.
Środki chemiczne z naszego domu zanieczyszczające wodę” - ankieta dla rodziców.	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie wykorzystując karty pracy z pakietu edukacyjnego „Woda” poproszą rodziców o wypełnienie ankiet na temat środków chemicznych używanych w domu , które mogą zanieczyszczać wodę.
„Obieg wody w przyrodzie” – wykonanie gazetki szkolnej.	XI 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie wykonają gazetkę na korytarzu szkolnym.
Stany skupienia wody – wykonywanie doświadczeń.	XII 2006	Członkowie Ekozespołu, opiekun Ekozespołu	Uczniowie poznają stany skupienia wody na podstawie obserwacji.
Udział w konkursie pt. „Podwodny świat” zorganizowanym przez Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Szczytnie.	III 2007	Członkowie Ekozespołu,	Uczniowie wykonują prace plastyczne, które zostaną odesłane na konkurs.

II Harmonogram działań związanych ze zmniejszeniem ilości wytwarzanych odpadów, poszanowaniem wody i energii, podróżowaniem

Obszar działań	Działania i sposób realizacji	Termin realizacji	Sojusznicy, czyli grupy wspierające
ODPADY ODPADY	Urządzenie kącika segregacji śmieci w klasie.	IX 2006	Uczniowie, instruktor
	„Sprzątanie świata”- sprzątanie brzegów jez. Sołtyskiego, promenady jez. Czos i Parku Słowackiego, selektywna zbiórka odpadów.	IX 2006	Dyrektor szkoły, kierownik wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Starostwa Powiatowego w Mrągowie
	Wypełnianie kart badawczych wytarzania odpadów i ich analiza. Wypełnienie i analiza ankiet ekologicznych.	X 2006 II 2007	Uczniowie, rodzice, instruktor
	Jak i dlaczego segregować odpady? – przypomnienie zasad segregacji odpadów aby móc segregować odpady w domu	III 2007	Uczniowie, instruktor
	Wykorzystujemy kartki dwustronnie – dwustronne kserowanie, wyrywanie czystych kartek z nie zapisanych zeszytów, wykorzystywanie starych kalendarzy do wykonywania plansz w celu ponownego ich wykorzystania	IX 2006- V 2007	Uczniowie, rodzice, instruktor
	„Co nam zagraża w domu?” – poznawanie odpadów niebezpiecznych w domu, garażu itp.	III 2007	Uczniowie, rodzice, instruktor
	„Zbierając puszki chronisz środowisko” – wykorzystanie pakietu edukacyjnego Fundacji RECAL.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Znaki ekologiczne na opakowaniach – poznawanie znaków dotyczących składowania odpadów.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Udział w „Wiosennym Sprzątaniu Warmii i Mazur”	IV 2007	Uczniowie, instruktor, dyrektor szkoły, kierownik wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Starostwa Powiatowego w Mrągowie
ŻYWNOŚĆ ZAKUPY. ŻYWNOŚĆ ZAKUPY.	Poszukiwanie w czasopismach ekologicznych i Internecie zasad robienia ekologicznych zakupów	X 2006 I 2007	Uczniowie, rodzice, instruktor
	„ Jedzmy zdrowo” - poznanie rodzajów konserwantów w żywności, zwrócenie uwagi na termin ważności produktów.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Układanie jadłospisów. Wpływ naszej diety na zdrowie - poznanie ziół i roślin leczniczych.	XI 2005	Uczniowie, rodzice, instruktor
	Zasady Zielonego Konsumenta – przypomnienie zasad robienia ekologicznych zakupów.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Poznawanie znaków ekologicznych dotyczących zdrowego żywienia.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Poznawanie zasad zdrowego żywienia według piramidy zdrowia.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
	Tajemniczy symbol „E” – poznawanie działania niektórych konserwantów.	IV 2007	Uczniowie, instruktor
ENERGIA	Pomiar zużycia energii - wypełnianie kart badawczych i ich analiza.	X 2006 II 2007	Uczniowie, rodzice, instruktor
	Analizowanie zużycia energia w domu z wykorzystaniem Koła Energetycznego	II 2006	Uczniowie, instruktor
	„Skąd czerpiemy energię?” – poszukiwanie wiadomości w Internecie.	I 2007	Uczniowie, instruktor
	„Źródła energii” – poszukiwanie informacji, wykonanie posteru.	I 2007	Uczniowie, instruktor
	„Jak ludzie oddziaływają na świat poszukując zasobów energii?” - poszukiwanie informacji, wykonanie posteru.	I 2007	Uczniowie, instruktor
	Sposoby oszczędzania energii elektrycznej w domu -opracowanie zasad oszczędzania energii	II 2007	Uczniowie, instruktor
	Wykonanie i wywieszenie znaczków graficznych zachęcających do oszczędzania energii.	II 2007	Uczniowie, instruktor
	Poznanie energooszczędnych urządzeń gospodarstwa domowego	III 2007	Uczniowie, instruktor
INNE DZIAŁANIA	Przystąpienie do akcji Pt. „Nie trujcie” zorganizowanej przez Fundację ARKA oraz zorganizowanie Dnia Czystego Powietrza.	XI 2006	Dyrektor szkoły, Radio WA-MA, kominiarz, Fundacja ARKA, uczniowie, instruktorzy Ekozespołów
INNE DZIAŁANIA	Przystąpienie do projektu „Ptasia Stołówka” zorganizowanego przez FOWJM w Giżycku.	XII 2006-III 2007	Dyrektor szkoły, FOWJM w Giżycku, uczniowie, instruktor
PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ	Zorganizowanie Dnia Ziemi w celu upowszechniania i zaprezentowania naszych działań całej społeczności szklonej.	V 2007	Uczniowie, instruktor, nauczyciele zespołu terapeutyczno – wychowawczego, nauczania początkowego, nauczyciel informatyki.

powrót

informacje wprowadziła J. Papiernik - administrator strony