Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij Zamknij

Informacje

.

Chromoterapia jako metoda terapeutyczna

Chromoterapia jako metoda terapeutyczna

     Najważniejszym źródłem światła jest słońce. Każdy element światła słonecznego wywiera biologicznie istotny wpływ na organizm człowieka. Długotrwały jego niedostatek prowadzi do funkcjonalnych zaburzeń nerwowych, niedoboru witaminy D oraz osłabienia sił odpornościowych. Światło słoneczne polepsza sprawność mięśni, wzmacnia odporność na choroby infekcyjne oraz wspomaga przyswajanie substancji mineralnych. Światło wywiera przy tym duży wpływ na psychikę, poprawia bowiem samopoczucie i jest źródłem radości, zwiększa ogólną aktywność człowieka.

 W pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim  nie stosuje się chromoterapii do takich celów jakie stawia sobie medycyna alternatywna. Praca ze światłem może być wykorzystana do regulowania poziomu pobudzenia dziecka. Ma znaczenie pomocnicze zwłaszcza przy przezwyciężania stereotypii i hamowaniu zachowań agresywnych.

Chromoterapia może w sposób zasadniczy poprawić energetyczny poziom funkcjonowania ucznia. Uczniowie ospali, mało zainteresowani otoczeniem, o słabych możliwościach komunikacyjnych, pod wpływem barw stają się bardziej aktywni, ciekawi świata, łatwiej nawiązać z nimi kontakt. Uczniów nadpobudliwych i agresywnych bardzo szybko można wyciszyć i uspokoić oddziałując na nie odpowiednim kolorem.

    W pracy z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim często stosuje się barwne naświetlanie części lub całego ciała. Najczęściej stosowane barwy to: czerwona, żółta, zielona i niebieska. Zielony jest jedynym kolorem, który można stosować bez ograniczeń, natomiast czerwony jest kolorem, z którym należy obchodzić się bardzo ostrożnie, gdyż jego nadmiar może prowadzić do rozdrażnienia i irytacji. Zdaniem wielu terapeutów, w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną , nie powinno się używać koloru fioletowego.

   Czas naświetlania poszczególnymi barwami zależy od wielu czynników. Średnio powinien wynosić od 5 do 20 minut. Istotną rzeczą jest samopoczucie ucznia. Jeśli wystąpią niekorzystne objawy, na przykład rozdrażnienie, nudności, silne zmęczenie, naświetlanie należy przerwać. U uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim należy starannie dobierać barwy, indywidualnie do każdego dziecka i uważnie obserwować jego zachowanie, bowiem nieprawidłowe dobranie kolorów może mieć negatywne skutki.

   Najważniejsza, podstawowa zasada chromoterapii zakłada, że w razie wątpliwości lepiej jest zrobić za mało zabiegów niż za dużo.

     Zasadniczym celem chromoterapii, w procesie rewalidacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, jest pobudzanie zmysłów, oddziaływanie na nie przy pomocy odpowiednio dobranych bodźców, a przez to wyzwolenie aktywności własnej osoby poddanej tej terapii oraz ułatwienie kontaktu z nauczycielem.

To pobudzanie dotyczy wybranego zmysłu. Oddziałuje się nań podając uczniowi ściśle uporządkowane, proste bodźce w specjalnie do tego przygotowanej sali, pozostawiając jednak swobodę wyboru tych bodźców, jak też czasu koncentrowania się na nich. Bodźce powinny być dobrane w taki sposób, by nie tylko stymulowały zmysły, ale też umożliwiały miły odpoczynek połączony z biernym ich odbiorem. Tworzy się, tym samym, łatwiejsze do zrozumienia dla ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim środowisko dając możliwość odprężenia oraz poczucie bezpieczeństwa. Ogranicza się także częstotliwość występowania różnego typu niepożądanych reakcji.

     Chcąc optymalnie zastosować metodę chromoterapii w rewalidacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim należy pamiętać,  że ważne są następujące elementy:

- odpowiednia atmosfera zajęć,

- możliwość podejmowania decyzji przez uczniów,

- indywidualne tempo,

- odpowiedni czas trwania zajęć,

- możliwość powtarzania czynności,

- rozmaitość bodźców,

- odpowiednia opieka,

   Na zajęciach chromoterapii uczniowie mogą doświadczać świat za pomocą swoich zmysłów, a więc pobudzać i rozwijać elementarne procesy poznawcze. Różnorodność bodźców sprawia, że doświadczanie ich na tak niewielkiej przestrzeni staje się pretekstem do poznawania i rozumienia własnego ciała, daje okazję do ćwiczeń integracji sensorycznej. Chromoterapia uzupełnia tradycyjne metody rewalidacji, pozwala lepiej zrozumieć osobom niepełnosprawnym otaczający świat, pomaga uporządkować chaos odbieranych przez nich wrażeń. Dziecko można stymulować jedno- lub wielozmysłowo, w zależności od potrzeby. Motywacją do podejmowania aktywności są elementy tworzące wystrój Sali, które same w sobie zachęcają do działania, zapewniając jednocześnie spokój i bezpieczeństwo.

  Podstawowa zasada zajęć chromoterapii to pełna akceptacja takiego sposobu odbierania proponowanych bodźców jaki wybrało sobie dziecko. Wytwarzamy właściwą atmosferę, nie stawiamy wymagań, nie dajemy poleceń, pozostawiamy dziecku dowolność zachowań.

Podczas tego typu zajęć należy akceptować dziecko takim jakim jest i nawet najprostsze możliwości zajmowania się czymś należy uznać za wartościowe.

Zajęcia takie to też okazja do bliskiego kontaktu z terapeutą, umożliwiającego poznanie mowy ciała ucznia, która wielokrotnie jest jedyną formą wyrażania siebie i swoich emocji.

    Zajęcia z  wykorzystaniem chromoterapii stymulują:

  • Rozwój potrzeby poznawczej, pobudzają wychowanka do własnej aktywności poznawczej
  • Koncentrację uwagi dowolnej na materiale wzrokowym, słuchowym, dotykowym.
  • Rozwój komunikacji.
  • Rozwój emocjonalno-społeczny, (obserwuje się u dzieci potrzebę nawiązania bliskiego kontaktu z nauczycielem)
  • Działają wyciszająco i relaksująco na osoby z nadpobudliwością psychoruchową lub zaburzeniami zachowania.
  • Niwelują agresję
  1. Wyposażenie sali do zajęć z  chromoterapii.

    Sala do zajęć chromoterapii to pomieszczenie, w którym świadomie proponowane są bodźce o pierwszorzędnym znaczeniu dla uczniów, odbierane w przyjemnej atmosferze.

Ważnym elementem jej wyposażenia jest układ 4 kolorowych lamp (czerwonej, niebieskiej, zielonej i żółtej) połączonych w zestaw z możliwością płynnej regulacji natężenia światła. Możliwość sterowania przez nauczyciela zarówno barwą jak i natężeniem światła pozwala wykorzystać to urządzenie na zajęciach

  Podstawowymi elementami jej wyposażenia są:

  1. Elementy stymulujące zmysł dotyku:

- szereg przedmiotów o zróżnicowanym kształcie, fakturze, stopniu twardości itp.

 Najbardziej pożądanym elementem pomieszczenia do odczuwania dotykiem jest miękkie podłoże. Podłogę można zmieniać w jej strukturze pod względem poziomu, twardości powierzchni i pod względem temperatury. Naturalnie zależy wszystko od możliwości danego pomieszczenia.

  1. Elementy stymulujące zmysł słuchu

- odpowiednio dobrane ścieżki muzyczne,

- różnorodne bodźce dźwiękowe np. instrumenty muzyczne, grzechotki, dzwoneczki, itp.

  1. Elementy stymulujące zmysł wzroku:

- bodźce świetlne,

- barwne przedmioty itp.

Upośledzeni umysłowo intensywnie używają zmysłu dotyku, dlatego też obiekty do dotykania muszą być tak umieszczone, żeby uczestnik zajęć miał z nimi bezpośredni kontakt.

     Jeżeli większość uczniów doświadcza swoje otoczenie poprzez czołganie się lub leżąc, należy umieścić obiekty blisko podłogi albo bezpośrednio na niej, tak żeby mógł się nimi zajmować bez pomocy nauczyciela.

     W przypadku pozycji leżącej bardzo ważny jest też sufit. Tutaj przeważać muszą bodźce wzrokowe, ponieważ sufit leży poza zasięgiem rąk ucznia. Są to wszelkiego rodzaju kule lustrzane, kolorowe sześciany, ruchome przedmioty tj. ptaszki, wiatraki itp.

Zajęcia z elementami chromoterapii należy traktować jako wprowadzenie do właściwych zajęć. Chodzi, bowiem o to, by uzyskać optimum pobudzenia i koncentracji uwagi ucznia.

  1. Wykaz i zastosowanie kolorów.

Kolor

Charakterystyka

Przeciwskazania

 

Czerwony

Działa pobudzająco i stymulująco, wzmaga pobudliwość układu nerwowego, podwyższa ciśnienie. Naświetlania zwiększają ilość czerwonych krwinek, przyspieszają tętno i krążenie jednocześnie podnosząc temperaturę ciała, regenerują siły i pobudzają przemianę materii. Naświetlania czerwienią dobrze jest stosować w przypadku uczniów o słabej energii życiowej.

Zaburzenia nerwowe, gorączka, stany zapalne, opuchlizna, nadaktywność, łatwe uleganie emocjom, choroby serca   i krążenia.

Czerwień należy stosować przy zachowaniu maksimum ostrożności.

 

Niebieski

Pod względem oddziaływania niebieski jest przeciwieństwem koloru czerwonego. Uspokaja, relaksuje, koncentruje, chłodzi, wycisza organizm. Ma łagodne właściwości nasenne. Stosuje się go przy stanach zapalnych i chorobach z gorączką. Zmniejsza częstotliwość tętna oraz ukrwienie, dzięki czemu ma właściwości przeciwbólowe. Ożywczo wpływa na układ nerwowy. Może działać hamująco na osoby agresywne i autoagresywne.

Przeziębienia, napięcia i przykurcze mięśniowe, paraliże, niedowłady i złe ukrwienie. Przy dłuższym stosowaniu może dojść do ospałości.

 

Żółty

Wywiera przyjazne i ciepłe wrażenie. Wzmacnia, ożywia umysł. Pobudza ale nie denerwuje, dodaje energii, wzmacnia słabe procesy organizmu, likwiduje odrętwienie, wzmacnia odporność nerwową. Wpływa korzystnie na pracę mózgu, przez co poprawia procesy logicznego myślenia, pamięć, wzbogaca intelektualnie. Pomaga w leczeniu depresji. Wzmacnia i pobudza układ trawienny.

Nerwowi i niespokojni uczniowie nie powinni być poddawaniu oddziaływaniu tym kolorem dłużej niż 5-10 minut.

Przy kłopotach z wątrobą stosować ostrożnie lub zupełnie zrezygnować        z tego koloru.

 

Zielony

Ma charakter stabilizujący i wyrównujący. Przywraca równowagę, odpręża, uspokaja, utrzymuje energię fizyczną i psychiczną w stanie równowagi. Likwiduje napięcia i bóle, daje głęboki spokój. Wzmacnia serce, układ immunologiczny i układ krążenia, stymuluje układ hormonalny.

Kolor zielony symbolizuje równowagę i harmonię, z tego względu ma fundamentalne znaczenie dla całego systemu nerwowego, w naturalny sposób niwelując stany irytacji i pobudzenia. Dobrze jest stosować go w przypadku dzieci agresywnych i autoagresywnych. Podobnie do zielonego działa kolor różowy. 

Brak

 

Pomarańczowy

Regeneruje, ożywia, ogrzewa, pobudza energię łagodniej niż kolor czerwony i spokojnie ją regeneruje. Likwiduje skurcze. Podobnie jak czerwony, ma charakter pobudzający, jest jednak znacznie łagodniejszy w działaniu. Powoduje wzmożenie koncentracji uwagi, ułatwia percepcję zmysłom, łagodzi napięcia emocjonalne.Kolor ten współsteruje zdolnościami przyjmowania pokarmów. Doskonale reguluje ciśnienie krwi.

Nerwowość i niepokój wewnętrzny.

 

Biały

Działa harmonizująco i tonująco, zapewnia równowagę w organizmie. Pobudza organizm do walki z chorobą, uaktywnia czynniki odpornościowe, pobudza metabolizm, stymuluje proces tworzenia czerwonych krwinek. Często duża dawka koloru białego działa na organizm wstrząsowo i przełomowo. Od tego momentu rozpoczyna się proces poprawy stanu zdrowia. Źródłem kolory białego jest słońce, dlatego kąpiele słoneczne, stosowane z umiarem, działają aktywizująco i wzmacniająco.

Brak

  1. Scenariusz zajęć z chromoterapii.

CELE ZAJĘĆ:

  • Stwarzenie warunków mających na celu ułatwienie nawiązywania kontaktów między nauczycielem a uczniem.
  • Stymulacja zmysłu wzroku poprzez oddziaływanie światłem o określonym natężeniu przy wybranym kolorze.
  • Wzbudzanie aktywności pobudzając zmysły: dotyku, wzroku, węchu i słuchu.
  • Stwarzanie warunków do odczuwania przez uczniów przyjemności, odprężenia,zadowolenia.

CZAS TRWANIA: 5-20 MIN

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

  1. Przyjęcie bezpiecznej i wygodnej pozycji ciała, nie krępującej ruchów rąk: na materacu, klinie, krześle, gruszce rehabilitacyjnej – dostosowanej do możliwości fizycznych ucznia.
  2. Zaciemnienie sali, włączenie światła białego i podkładu muzycznego. Zapalenie „kominka” – wlanie olejka zapachowego (do kolorów pobudzających – zapach mięty, do kolorów wyciszających zapach melisy).
  3. Przywitanie się z każdym dzieckiem indywidualnie – podanie ręki i wypowiedzenie przez nauczyciela imienia dziecka.
  4. Obserwowanie przez ucznia płomienia świecy, skłanianie do odczuwania ciepła płynącego z „kominka” oraz wąchanie.
  5. Kolor żółty – włączenie muzyki relaksacyjnej

- kołysanie się,

- dotykanie przedmiotów np: balonów, wstążki, woreczków z różną zawartością,

- obserwacja ruchów butelki z wodą o żółtym zabarwieniu

  1. Kolor czerwony –włączenie muzyki z płyty „Czarodziejskie hity”

- klaskanie w dłonie,

- wystukiwanie rytmu np. grzechotkami, dzwoneczkami,

- poruszanie wstążką, balonem,

- manipulowanie butelką o czerwonym zabarwieniu.

  1. Kolor zielony – włączenie muzyki relaksacyjnej

- kołysanie się,

- nauczyciel głaszcze dziecko, masuje przyrządem do masażu Apollo lub piłeczką kolczastą,

- masaż dłoni oliwką,

- dotykanie woreczków z różną zawartością,

- obserwowanie ruchów butelki z wodą o zielonym zabarwieniu.

  1. Kolor niebieski – włączenie muzyki relaksacyjnej

- kołysanie się,

- masowanie stóp,

- unoszenie do góry rąk i chwytanie wstążki,

- manipulowanie butelką i obserwowanie wody o niebieskim zabarwieniu.

  1. Nauczyciel zmienia światło czerwone na białe i powoli rozświetla salę.

  Gasi światło oraz lampkę zapachową, kończy zajęcia poprzez podanie ręki i

   wypowiedzenie zdania „Cześć (podaje imię ucznia)”.

 

      Literatura:

  1. J.Kielin: Rozwój daje radość. Terapia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, Gdańsk 1999
  2. V.Maas: Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, Warszawa 1998
  3. M.Piszczek (red.):Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym. Przewodnik dla nauczycieli. CMPP-P MEN Warszawa 2000
  4. Hulsegge Jan (przekł. A.Smrokowska):  Snoezelen, nieco inny świat, Kraków 1993
  5. Konarska-Stanaszek: Snoezelen – Sala Doświadczania Świata. „Tu jesteśmy” nr 6.

Opracowały: Grażyna Jurek, Alicja Michalkiewicz, Beata Przyborowska (nauczyciele z Zespołu Szkół Specjalnych w Mrągowie)

Metryczka

Metryczka
Wytworzono:2021-04-29 08:17przez:
Opublikowano:2021-04-29 08:17przez:
Zmodyfikowano:2021-04-29 08:15przez:
Podmiot udostępniający: Zespół Szkół Specjalnych w Mrągowie
Odwiedziny:2467

Rejestr zmian

  • [2021-04-29 08:15:28]budowa strony

Banery/Logo